Bursa`nın Köprüleri

Setbaşı Köprüsü

Gökdere üzerinde yer alan Setbaşı  Köprüsü, Osmangazi ve Yıldırım ilçelerini birbirine bağlar. Biri küçük, biri büyük iki sivri kemeri bulunmaktadır. Ne zaman yapıldığı ve yaptıranı belli olmamakla birlikte, kadı sicillerine yansıyan onarımlardan en azından 15. yüzyıl sonlarından bu yana kullanıldığı, 1565, 1585, 1680, 1681, 1738 ve 1847 yıllarında onarım gördüğü bilinmektedir. Cumhuriyet Dönemi’ne kadar döşemesi ahşap olan köprü, 1920 yılından sonra taş ayaklar üzerinde beton tabliyeli olarak yeniden yapılmış, daha sonra da köprü genişletilmiştir.

Irgandı Köprüsü

II. Murad döneminde, 1442 yılında, Ali oğlu Hoca Muslihuddin tarafından inşa ettirilmiştir. Hoca Muslihuddin Azerbaycan’dan aldığı ipeği İtalyan tüccarlara satan, dönemin önemli tüccarlarındandır. Bursa’nın 15. Yüzyılda önemli bir ticaret merkezi olması sürecinde rol oynayan imar faaliyetleri kapsamında tüccarların da ticaret amaçlı yapıları inşa ettirdikleri bilinmektedir. Üstündeki arastası ve köprü ana yapısı içindeki ahır ve depoları ile inşa edilen Irgandı Köprüsü bunlardan biridir. Köprünün mimarı Abdullah oğlu Timurtaş olarak bilinmektedir.

İtalya’da Vecchio ve Rialto Köprüleri, Bulgaristan’da Osma Köprüsü ile birlikte dünyadaki dört çarşılı köprüden biridir.

Gökdere üzerinde yer alan ve şehrin merkezini doğusuna bağlayan köprülerden yukarıdan aşağıya doğru üçüncüsüdür.

Köprünün ilk yapıldığı dönemde kagir olduğu, her iki tarafta 16 bölüm olmak üzere, toplam 31 dükkan, 1 mescit, ayaklarında ise depo ve ahır bölümlerinin bulunduğu bilinmektedir.

Günümüzde köprü ana yapısı 16 metre açıklığında ve 11 metre genişliğinde bir kemer den oluşmakta olup, kemerin iki yanında tonozla örtülmüş iç mekanlar bulunmaktadır. Çarşıdaki 18 dükkan ahşap iskelet sistemle yapılmış olup, payandalarla desteklenen cumbalarla Gökdere’ye doğru uzanmaktadırlar ve bazılarının altında depoları bulunmaktadır.

Irgandı Köprüsü 19. yüzyılın ikinci yarısında ahşap dükkanların yan yana dizildiği üstü açık bir çarşı haline gelmiştir. 1922’de işgal kuvvetleri Bursa’yı terkederken köprüyü bombalayarak yıkmışlardır. 1949’da betonarme olarak çarşısız hali tekrar inşa edilen köprünün 2004 yılında rekonstrüksiyonu gerçekleştirilerek orjinal haline döndürülmüştür.

Boyacıkulluğu Köprüsü

Gökdere deresi üzerine inşa edilen köprülerden biri olan yapı, Hoca Sinan adında Bursalı bir tüccar tarafından yaptırılmıştır. Köprünün yapım tarihi kesin olarak bilinmemekte olup, 1433 yılından önce yaptırıldığı arşiv kayıtlarında belirtilmektedir.

İki ayaklı ve tek gözlü (kemerli) köprünün yapı malzemesi moloz taştır.

Bursa’nın en önemli derelerinden birisi olan ve şehri ikiye bölen Gökdere üzerindeki Setbaşı, Irgandı ve Boyacıkulluğu köprüleri inşa teknikleri ve konumları itibariyle bulundukları nehir üzerinde bir bütün oluşturmaktadır.

1848 yılında bir onarım geçirmiş olup, günümüzde de Gökdere’nin iki kenarındaki mahalleleri birbirine bağlamaktadır.

Roma Köprüsü (İznik)

İznik ilçesine 10 kilometre uzaklıkta yer alan tarihi İpek Yolu üzerinde zeytin bahçelerinin içerisinde bulunan 30 metre uzunluğunda ve 2.5 metre genişliğinde ki Roma Köprüsü, Doğu Roma İmparatoru 1. Justinyanus döneminde inşa edilmiş 1500 yıllık bir geçmişe sahiptir.

Abdal Köprüsü

Günümüzde Osmangazi ilçesi sınırları içerisinde yer alan Abdal Köprüsü, Acemler ve Hürriyet mahalleleri arasında Nilüfer Çayı’nın üzerinde yer almaktadır. 1666 yılında yapımına başlanan köprü üç yılda tamamlanmıştır. Köprüyü Abdal Çelebi isimli bir tüccarın yaptırdığı bilinmektedir. Kesme taştan ve sivri kemerlerden oluşan köprünün orta kısmı iki başından 75 cm. daha yukarıdadır. 1978 yılından sonra restore edilip araç trafiğine kapatılmıştır. Köprü ayakları, suyun akış yönüne göre dışa çıkık üçgen prizma kalkanlara, ters yönde de destek duvarlarına sahiptir. 1906 Hüdavendigar Vilayeti (Bursa) Salnamesi’ne göre 12 gözlü olarak inşa edilmiş olan köprünün iki ucu toprak altında kalmıştır. Köprü, 64 metre uzunluğunda ve 4. 75 metre genişliğindedir.

Görsel ve İçerik, kaynak : Gotobursa